Σαν να μην έχει συμβεί το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών επιχειρεί να πάει στην «επόμενη ημέρα» ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Μετά το εθνικό πένθος, την αναγκαστική συστολή λόγω του σοκ της κοινωνίας και την ακόμη πιο απαραίτητη εσωστρέφεια ώστε να βρεθεί το νέο επικοινωνιακό αφήγημα, η εμφάνιση της Πέμπτης στο υπουργικό συμβούλιο έδωσε το στίγμα της πορείας προς τις εκλογές, την οποία η πρωθυπουργική αυλή επιμένει να αφήνει θολή.
Η εικόνα ενός πρωθυπουργού απομονωμένου είναι πλέον σαφής με γυμνό μάτι, με την ένδεια υποστηρικτών υπό τον φόβο της γενικής κατακραυγής να εκθέτει ακόμη και τους λίγους «χρήσιμους» του μιντιακού βραχίονα της κυβέρνησης.
Στα τέλη της εβδομάδας έπεσε στη μάχη και ένα από τα τελευταία επικοινωνιακά εργαλεία, αυτό των δημοσκοπήσεων. Η προσβολή στα θύματα και στις οικογένειές τους που συνιστά η μικροπολιτική των μετρήσεων κοινής γνώμης πριν καν αυτά κηδευτούν δεν ήταν αρκετή για να κάμψει την αποφασιστικότητα των δημοσκοπικών εξαπτέρυγων του Μεγάρου Μαξίμου να εμφανιστούν στις τηλεοράσεις για να υποστηρίξουν το κυβερνητικό αφήγημα.
Επικοινωνιακό ναυάγιο
Η αρχική προσπάθεια διαχείρισης της κρίσης από την πολύνεκρη τραγωδία ήταν βγαλμένη από το «γαλάζιο εγχειρίδιο» του συστήματος Μητσοτάκη. Καθυστερημένη «συγγνώμη», επίκληση των «διαχρονικών παθογενειών» και διάχυση ευθυνών, υποσχέσεις για «δράσεις και βελτιώσεις» και προεκλογική… αυτοκριτική για το «δεν προλάβαμε να τα αλλάξουμε όλα». Στο υπουργικό συμβούλιο ήρθε να προστεθεί και η επίθεση στον συνδικαλισμό, επαναφέροντας την ατζέντα της Νέας Δημοκρατίας στις «εργοστασιακές ρυθμίσεις» της, προκαλώντας ακόμη περισσότερο με τη στοχοποίηση των εργαζομένων που ήταν οι μόνοι που προειδοποιούσαν για τους κινδύνους.
Στην πράξη το συνολικό κυβερνητικό αφήγημα της ΝΔ του Κυρ. Μητσοτάκη επλήγη ανεπανόρθωτα. Μέσα σε λίγες ημέρες αποδομήθηκαν παντελώς το περιβόητο «επιτελικό κράτος», ο σεβασμός των θεσμών και της διάκρισης των εξουσιών, ο σεβασμός της ασφάλειας των συγκοινωνιών και της αξίας της ανθρώπινης ζωής. Παράλληλα, ιδιωτικοποιήσεις, πελατειακό κράτος, δημόσια διοίκηση και συνολικά η ποιότητα της δημοκρατίας μπήκαν «στον τάκο», καταστρέφοντας θεωρητικά και πρακτικά το προφίλ που επέμενε να πλασάρει ο πρωθυπουργός για το κόμμα του.
Και αν το «θεωρητικό» μένει να αποτιμηθεί, το πρακτικό αφορά τον νούμερο ένα στόχο του. Η αυτοδυναμία αποτελεί πλέον όνειρο θερινής νυκτός. Τόσο οι μετρήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας όσο και –ακόμη περισσότερο– αυτές που διαβάζονται πίσω από τις κλειστές πόρτες του Μεγάρου Μαξίμου έχουν κατατρομάξει ακόμη και τους πλέον αισιόδοξους. Τις τελευταίες ημέρες διακινούνται ακόμη και πληροφορίες που μιλούν για απόλυτη ανατροπή του πολιτικού σκηνικού, γεγονός που αναμένεται να αποτυπωθεί και στην επιθετικότητα και τοξικότητα τις οποίες ο ίδιος ο Κυρ. Μητσοτάκης προτίθεται να αυξήσει στις δημόσιες εμφανίσεις του.
Δέος και παραζάλη
Πριν από τη δημοσίευση των νέων δημοσκοπήσεων ήρθαν οι εικόνες της απεργίας της Τετάρτης που προκάλεσαν δέος εντός και εκτός κυβέρνησης. Τα δημοσκοπικά ευρήματα μετέτρεψαν σε ποσοστά αυτή την τρομακτική για το πρωθυπουργικό γραφείο εικόνα, ακόμη και εάν προς το παρόν παραμένουν «κουρεμένα» για την αποφυγή της πλήρους κυβερνητικής αποσταθεροποίησης.
Παρά την ανοιχτή πρόκληση στην οποία συντέλεσαν η διεξαγωγή και δημοσίευση μετρήσεων κοινής γνώμης κατά τις ημέρες του πένθους, επικράτησε τελικά η απόφαση για δημοσιοποίησή τους και οι αιτίες είναι ξεκάθαρες. Αφενός η επικοινωνιακή φθορά που εισπράττει η κυβέρνηση είναι πρωτοφανής για τις ημέρες Μητσοτάκη και επιλέχθηκε σαν «βαλβίδα εκτόνωσης» μια πρώτη δημοσίευση του εκλεκτού «αρπακτικού» του Μεγάρου Μαξίμου.
Αφετέρου και κυριότερο, ειδικά από τη στιγμή που φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ και δημοσιογράφοι έχουν πια χάσει απολύτως το έρεισμά τους στην κοινή γνώμη, η διάχυση των ευθυνών στη λογική «όλοι φταίμε» και στα πρότυπα του μνημονιακού «όλοι μαζί τα φάγαμε» περνάει μέσα από τις δημοσκοπήσεις ως «τοποθέτηση προϊόντος». Ελπίδα της κυβέρνησης να περάσει το «όλοι είναι ίδιοι», περιορίζοντας τις απώλειες με τροχοδρόμησή τους προς αποχή ή μικρότερα κόμματα.
Η μοναξιά του σχοινοβάτη
Ενα ακόμη σημείο αστάθειας και ανεπάρκειας του Μεγάρου Μαξίμου στην παρούσα συγκυρία αφορά τη δημόσια εικόνα της κυβέρνησης. Παρά την προσπάθεια κατασκευής νέου προεκλογικού αφηγήματος, ο πρωθυπουργός εμφανίζεται χολωμένος, άνευρος, σε πλήρη αποδιοργάνωση. Δεν είναι τυχαίο ότι, σε αντίθεση με άλλες κρίσεις, σχεδόν δύο εβδομάδες μετά δεν έχει εμφανιστεί σε κάποια τηλεοπτική συνέντευξη για να απαντήσει σε ερωτήματα.
Το έτερο που συμπληρώνει την εικόνα αποδρομής είναι πως ο Κυρ. Μητσοτάκης έχει μείνει με ελάχιστους «γαλάζιους» να υποστηρίζουν δημόσια την κυβέρνηση: η τριανδρία του ΛΑΟΣ (Βορίδης, Πλεύρης, Γεωργιάδης, με τον τελευταίο να… κουρεύεται από το Μαξίμου) μαζί με βουλευτές με μηδενικό αποτύπωμα στον δημόσιο διάλογο, όπως η Σοφία Βούλτεψη, ο Δημήτρης Μαρκόπουλος και ο Μπάμπης Παπαδημητρίου.
Πρωτοκλασάτοι υπουργοί εξαφανισμένοι, επιφανείς βουλευτές επικεντρωμένοι στις εκλογικές τους περιφέρειες, πρόσωπα με απήχηση παραμένουν σιωπηλά και απρόθυμα.
Κανένας Καραμανλής
Το ζήτημα Καραμανλή και η δημόσια αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει αποτελούν πρώτης τάξεως ένδειξη για το τι συμβαίνει εσωτερικά στο κόμμα.
Από τη μια σημαίνοντα κυβερνητικά στελέχη όπως ο Γιώργος Γεραπετρίτης και ο Γιάννης Οικονόμου τον «πετάνε στα σκυλιά», δίνοντας το σύνθημα σε άτομα επιρροής Μαξίμου και άλλους πρόθυμους να τον μετατρέψουν σε… Ιφιγένεια. Από την άλλη, ο πάγιος στόχος του Κυρ. Μητσοτάκη για «αποκαραμανλοποίηση», που μετά και την απόσυρση του πρώην πρωθυπουργού είναι ευκαιρία να προωθηθεί. Στο βάθος οι προσωπικές… αντιπάθειες του πρώην υπουργού Μεταφορών και η δίκαιη ενοχοποίησή του στα μάτια της κοινής γνώμης.
